Koalicija 27 koja okuplja 20 nevladinih organizacija iz Crne Gore sa ciljem pracenja pregovora u okviru pregovarackog poglavlja 27 – zivotna sredina i klimatske promjene uputila je pismo Evropskom komesaru za životnu sredinu gdinu Karmen Vella, generalnom direktoru direktorata za životnu sredinu gdinu Daniel Calleja Crespo , Komesaru za susjedsku politiku i pregovore o proširenju Johanes Hanu kao i šefu Delegacije Evropske Unije u Crnoj Gori Aivu Oravu. U pismu su izneseni kljucni zakljucci i nalazi dobijeni u toku pripreme nacrta Izvjestaja iz sijenke koje je ova koalicija pripremila za period april 2016- jun 2017 godine, a koji ce finalno biti završen I objavljen u proljeće 2018. godine.
U pismu se pored kanstatovanja jasnih i očiglednih napora relevantnih institucija da usklade nacionalno zakonodavstvo sa EU zakonodavstvom u oblasti zivotne sredine problematizuju brojna otvorena I izazovna pitanja u svim podoblastima sadržanim Poglavljem 27.
Tako se kao jedna od problematicnih oblasti navodi prostorno planiranje i aktuelni proces donošenja novog Zakona o prostornom planiranju i izgradnji objekata koji po rijecima ove Koalicije centralizuje proces donošenja odluka u procedurama planiranja i izdavanja dozvola, što je u suprotnosti ne samo sa EU standardima vec zapravo poništava i lokalne prostorne planove i planove posebne namjene kao što su npr. oni koji se odnose na Nacionalne parkove i priobalnu zonu. Koalicija izrazava zabrinutost za sudbinu Ulcinjske solane jer ovaj Zakon poništava tek nedavno usvojeni Lokalni prostorni plan za opštinu Ulcinj kojim je Ulcinjska Solana prepoznata i identifikovana kao zaštićeno područje i čija je zaštita potencirana i od same EU u procesu otvaranja pregovora za poglavlje zivotna sredine.
Nadalje, Koalicija skreće paznju na potrebu znatno ozbiljnijeg pristupa u cilju obezbjedjivanja znacajnih finansijskih sredstva u iznosu od 1.5 milijardi potrebnih za dostizanje standarda EU u oblasti zivotne sredine i uspjesno zatvaranja pregovora o ovom poglavlju. Naime, trenutno predložena rješenja u okviru Eko fonda koji bi trebao biti osnovan do polovine naredne godine I koji se od strane vlade predstavlja kao mehanizam za obezbjedjivanje potrebnih novcanih sredstava nijesu ni izdaleka dovoljna za procijenjene potrebe i neće moći značajno da doprinesu ispunjavanju preuzetih obaveza iz ovog Poglavlja.
Koalicija se kriticki osvrnula i na proces spajanja Agencije za zaštitu životne sredine sa Ministarstvom odrzivog razvoja I turizma i njeno reorganizovanje kao odeljenje unutar iste , navodeci da je sam proces pratio nedostatak transparentnosti i konsultacija sa važnim zainteresovanim stranama. Kao posledica toga navode nastao je očigledan sukob interesa u njihovom radu , kao i gubitak nezavisnost u procesu donošenja odluka Agencije (koja je sada pod Ministarstvom-Direktorat za životnu sredinu).
U pismi se takodje napominje da je izražen nedostatak ljudskih resursa, uglavnom u pogledu kapaciteta državnih službenika, koji se na kraju odražava na kašnjenja u donosenju podzakonskih akata sto se odražava na problem efikasnosti u implementaciji cjelokupnog pravnog okvira. Dodatni razlog za zabrinutost su I nedovoljni kapaciteti inspekcijskih organa u pogledu malog broja zaposlenih.
Koalicija se osvrnula i na saradnju resornih institucija sa nevladinim sektorom gdje se konstatuje da su saradnja i efikasno učešće javnosti i dalje na niskom nivou, a da je misljenje cvilnog sektora uglavnom marginalizovano posebno u važnim slučajevima kao što su: uspostavljanje Eko fonda, zaštita Ulcinjske Solane, projekat Porto Skadar lake, izgradnja drugog bloka TE Pljevlja, usvajanje novog Zakona o prostornom planiranju i izgradnji objekata.
Pored navedenog u pismu se konstatuju kasnjenja u transpoziciji EU propisa u sektoru voda, kao i kasnjenja i brojni problemi na izgradnji adekvatne infrastrukture za tretman otpadnih voda ali i odlaganje odluke o konacnom izboru opcije za upravljanja otpadom što za posljedicuu ima odlaganje rješavanja problema otpada u Crnoj Gori.
I oblast zaštite prirode je obuhvaćena pismom pa se tako navode problemi koji se ticu drzanja, nelegalne trgovine i ubijanja zastićenih vrsta, problem lova i ribolova nedozvoljenim sredstvima i njihove loše inspekcijske kontrole. Tako se izmedju ostalog konstatuje da je neophodno uspostaviti efikasan sistem sa opštom zaštitom važnih staništa, biljnih i životinjskih vrsta, sprečavanje i zaustavljanje nezakonitih i štetnih aktivnosti uzrokovanih neodrživim korištenjem prirodnih resursa.
Koalicija se osvrnula i na druge podoblasti sadržane u Poglavlju 27 I skrenula paznju na aktivnosti koje je potrebno preduzeti u narednom periodu kako bi se omogućio dalji proces uskladjivanja sa EU u oblasti životne sredine.
Pismo dostupno na https://koalicija27.me/2017/09/28/pismo-koalicije-27-evropskoj-komisiji/