Nikšić, 09.02.2021. (MINA) – Željezara Tosčelik iz Nikšića treba da unaprijedi mjere na zaštiti životne sredine, a posebno na sprječavanju zagađenja voda, smatraju u Koaliciji 27.
Navodi se da Željezara Tosčelik, kao prvi korak treba da razradi operativne planove sanacije mazutnih spremišta kako bi se zaustavilo izlivanje opasnog tečnog otpada u životnu sredinu.
„Pozivamo Željezaru Tosčelik da pojača rad i aktivnosti kako bi se izbjegli ekološki udesi, a ekološku inspekciju da, u saradnji sa Centrom za ekotoksikološka ispitivanja, izvrši monitoring otpadnih industrijskih voda iz te fabrike koje se ulivaju u Bistricu i Gračanicu, kako bi imali objektivne infromacije o kvalitetu i posljedicama negativnih uticaja“, kaže se u saopštenju.
Iz Koalicije su naveli da se teška industrija suočava sa velikim brojem izazova u tretiranju otpada i otpadnih voda koji nastaju tokom procesa proizvodnje koja se u Željezari Tosčelik i Kombinatu aluminijuma Podgorica (KAP) uglavnom naslanja na tehnologije iz druge polovine prošlog vijeka i sa emisijama vrše negativne uticaje na životnu sredinu.
Koalicija je za potrebe projekta ARTEMIS „Unapređenje ka posvećenoj i konkretnoj primjeni ekoloških standarda“ uradila analizu negativnih uticaja i primjene standarda zaštite životne sredine u Željezari Toščelik sa osvrtom na standarde Evropske unije (EU).
Željezara Toščelik je, kako se navodi, od osnivanja prošla kroz različite faze usvajanja standarda, a 2019. godine pribavila je Integrisanu dozvolu za rad postrojenja u pogonima Čeličane, Kovačnice i Energane, kako bi ispoštovala Zakon o industrijskim emisijama.
Prema podacima iz Izvještaja o realizovanim aktivnostima iz Programa mjera i Integrisane dozvole za 2019. godinu, Željezara Tosčelik je izradila Plan prevencije od udesa, ali od nadležnih još nijesu pribavili saglasnost.
„Željezara Tosčelik obezbjeđuje konstantan dotok tehničke vode sa akumulacije Liverovići, a Vodoprivredna saglasnost koja propisuje taj aspect izdata je prije 47 godina i više nije važeća. Prema podacima iz Uprave za vode kao nadležnog organa, Željezara Tosčelik još nije podnijela zahtjev za izdavanje vodnih akata“, navedeno je u saopštenju.
Iz Koalicije su ukazali da i Željezara Tosčelik, uz nepostojanje vodne dozvole, ispušta različite otpadne industrijske vode u korita Bistrice i Gračanice, koje nijesu rijeke stalnog toka.
„Gračanica je opterećena industrijskim vodama od njenog gornjeg toka gdje povremeno dolazi do izlivanja boksitnih voda iz rudokopa Biočki stan, a onda nizvodno prima otpadne vode Željezare Tosčelik i drugih idustrijskih postrojenja. Bistrica prihvata industrijske otpadne vode na samom izvorištu gdje je zabilježeno prisustvo mazuta“, kaže se u saopštenju.
Kako su naveli iz Koalicije, razlivanje mazuta dešava se na više privatnih imanja u naselju Rubeža u neposrednoj blizini ključnog pogona Čeličane, posebno kada proradi jedan od izvora Bistrice.
Prema podacima mještana, ta pojava je prvi put zapažena nakon zemljotresa 1979. godine, pa se pretpostavlja da mazut curi iz tankova koji se nalaze neposredno pored Čeličane, a na udaljenosti od oko 200 metara od privatnih imanja.
Iz Koalcije su kazali da se, na osnovu Izvještaja o realizovanim aktivnostima iz Programa mjera i Integrisane dozvole za 2019. godinu Željezare Tosčelik, zapaža da nije realizovan monitoring kvaliteta vode rijeka Gračanice i Bistrice.
“A kao razlog operater navodi da nije mogao biti dogovoren termin za uzorkovanje i analizu sa ovlašćenom organizacijom, zbog njihove zauzetosti“, kaže se u saopštenju.
Iz Koalicije su ukazali da je 2019. godine prvi put urađen monitoring površinskih voda prema Okvirnoj direktivi o vodama (ODV).
„Monitoring površinskih voda urađen je na lokacijama Zeta-Vranjskim njivama i Gračanici kod skladišta Boksita, koje su značajne sa aspekta Željezare Tosčelik. Rezultati su pokazali da Zeta ima veoma loš, a Gračanica umjeren ukupan ekološki status“, naveli su iz Koalicije.
Kako je navedeno, redovni monitoring kvaliteta vode sprovodi se samo za rijeku Zetu, pri čemu se prate biološka potrošnja kiseonika i sadržaj fosfata i nitrata (BPK5).
„Zbog visine negativnih uticaja potrebno je vršiti ispitivanja voda Bistrice i Gračanice na više lokacija kada su aktivni rječni tokovi i uvrstiti rezultate u Izvještaj o stanju životne sredine u Crnoj Gori“, ocijenjeno je iz te koalicije.
Projekat ARTEMIS realizuju nevladine organizacije (NVO) Društvo mladih ekologa, Green home, CZIP i Sjeverna zemlja, a za potrebe Koalicije 27.
Koalicija 27 je neformalna mreža NVO Crne Gore, formirana 2016. godine, koja predstavlja platformu za zajedničko učešće organizacija civilnog društva u procesu usvajanja standarda i vrijednosti EU u oblasti zaštite životne sredine.